TUR-İD neden kuruldu? Amacı nedir?
CENGİZ TERZİ: Turizm İşbirliği Derneği, Mayıs 2020’de WhatsApp grubuyla başladı. Pandemi gündeminin en yoğun olduğu dönemde turizme ve turizm paydaşlarına nasıl katkımız olabilir diye düşünürken bu grubu kurdum. Şehir otellerini, termal otellerde çalışanları, teknecileri, vize ve sigorta satanları, resort otellerden turizm profesyonellerini, karavancıları gruba dahil ettim. Bu grubu kurma sebebim, paydaşların pandemi sürecinden daha az zarar görmelerine ve katma değer sağlanması için kendi aralarında işbirliği yapmalarına olanak sağlamaktı. Örneğin, tekne sahibi birine ihtiyacı olan diğer kişinin ulaşmasını sağladık. Ekim ayından sonra Turizm İşbirliği Derneği adıyla resmî bir dernek olduk.
Bu derneğin temelini pandeminin neden olduğu zorunlu bir sosyal platform oluşturdu değil mi?
CENGİZ TERZİ: Evet, üyelerimizle birlikte sektöre nasıl fayda sağlayabileceğimiz üzerine kafa yorduk. Bize katılanların çoğu kendi aralarında iş yaptılar ve katma değer sağladılar. Bunu yaparken pandeminin zararlarını en aza indirmeye çalıştık, hâlâ bu amaçla çalışıyoruz. Biliyorsunuz, dernekler ticaret yapamıyor, ama belli bir noktadan sonra yapma zorunluluğu söz konusu oluyor. Gelecek yıl şirketleşme yoluna gideceğiz, paydaşlarımıza yarar sağlamak için çalışacağız.
Turizm sektörü pandeminin gölgesindeki ikinci sezonu yaşıyor. 2021 projeksiyonunuz nedir? 2022 nasıl bir yıl olur?
CENGİZ TERZİ: Bildiğiniz üzere turizm sektörü hâlâ 2020’nin yaralarını sarmaya çalışıyor. 2021’de yurtdışından yoğun turist beklemiyoruz. Otel işletmecileriyle sürekli bilgi paylaşımı yapıyoruz ve geçen yılki taleplerle bu yılki talepleri karşılaştırıyoruz. Rezervasyonların geçen yıla göre çok düşük olduğunu görüyoruz. Türkiye’deki Covid-19 vakalarının seyrinin güven vermediği anlaşılıyor. En iyi oteller ve hizmet bizde ama güven vermediğiniz sürece turistler gelmek istemiyor, bu da bizim 2022 yılı turizm gelirimizi etkiliyor. Görünen o ki, bu yıl hedefler tümüyle tutmayacak, fakat insanların bunaldığını da biliyoruz. Ülkemizdeki insanların denize, kuma, güneşe ihtiyacı var. Nefes almamız gerekiyor. Geçen haftalarda on yedi günlük bir kapatma yaşadık. Son on gündür yüksek oranda rezervasyon talepleri geliyor. Öncelikle de resort otellere. Kalabalığa karışmak istemeyen insanlar butik otel odaları, tekneler, villalar veya karavanlar kiralıyor. Çok kalabalık olmayan yerlerde rezervasyonlar artıyor, insanlar kalabalık olmayan kültür turlarına yöneliyor. Pandeminin sağlıkla sona ermesini dört gözle bekliyoruz, ama sürecin ne kadar süreceğini de öngöremiyoruz. Bu yıl, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarındaki durum 2022’yle ilgili fikir verecektir. Bilim insanları sonbaharda biraz rahatlayacağımızı söylüyor. 2022’nin ilkbaharından itibaren biraz rahatlayabilir, 2018-2019 yıllarındaki durumu yakalayabiliriz diye düşünüyorum.
TUR-İD, turizm profesyonellerinin ağırlıklı olduğu bir kuruluş. İstihdam açısından sektör oldukça daraldı. İstihdamdaki bu daralmayı siz nasıl görüyorsunuz? Alanın profesyonelleri başka sektörlere kaydı mı?
AKAY ÖNDEYER: İç turizmle alakalı ciddi bir yoğunluk olduğunu söyleyebilirim. Özellikle aşı olan insanlar gezilere, turlara ilgi gösteriyorlar, fakat rehber kadromuzun daraldığını görebiliyoruz. Aradığımız rehberler veya otel müdürleri işi bıraktıklarını, başka yerlerde üretimde ve tarımda çalıştıklarını anlatıyorlar. Yeni yetişen kişilerde de bir kayıp var. Dolayısıyla mecbur olanlar haricinde neredeyse hiç kimse kalmadı. Acenteler veya işletmeler de şunu diyor: “Covid patladı, bir-iki senedir iş yok ama bir sürü acente açıldı. Bu nasıl oldu?” Şunu göz ardı ediyorlar, o insanlar mecburiyetten 200-300.000 TL değerindeki belgeleri 30-40.000 TL’ye satmak zorunda kaldı. Bazı büyük şirketler de nasılsa değerlenir diye bu belgelerden üçer-dörder tane aldı, bu da istatistiklere girdi. Bu durum sanki turizm sektörünün tuzu kuruymuş gibi bir algı yarattı. 2019, Türkiye için rekor bir yıldı, 2020 de şahane olacaktı, ama pandemi nedeniyle %100 olan potansiyel %20-25’lere indi. Biz de bunun farkına vardık ve Turizm İşbirliği Derneği’ni kurduk. İstihdam konusunda istatistiklere yansımayan ciddi bir yok oluş olduğunu düşünüyorum.
Otellerde durum nasıl? El değiştiren otel sayısı çok mu?
HAKAN ŞENEL: Çok fazla. Geçmişte iletişimde olduğumuz bazı otel zincirlerinin yabancı yatırımcılar veya tekeller tarafından alındığını görüyoruz. Buraya müşteri olarak gitmem diyeceğiniz en ücra tesisleri bile bu büyük isimlerin ödeme yatırımlarıyla kapattığını, oralarda dahi rezervasyon yaptırmadıklarını söyleyebiliriz. Turizm sektöründe hangi işletmeler ayakta kalır, önümüzdeki iki-üç ayda belli olacak. Cengiz Bey’in de söylediği gibi, 2022’nin Mayıs ayından önce net konuşmak mümkün değil. Belki salgında yeni pikler yaşayacağız, hazırlıklı olmak zorundayız. Bu açıdan manzara pek umut verici görünmüyor açıkçası.
BELEDİYE, Haftalık Bülten; SAYI 52, Haziran 2021
https://chp.azureedge.net/aaa4cef3f12247b0a3f8a7ffcf3f6d67.pdf